Veel werkgevers proberen via een prestatiebeloning werknemers te stimuleren meer te doen. Een prestatiebonus heeft echter nauwelijks effect. Het leidt niet tot meer intrinsieke motivatie, tot betere prestaties, tot meer geluk en bevlogenheid of tot het behoud van talent. Sterker nog, het leidt juist tot allerlei verkeerde gedragingen, zoals manipulatie en fraude. De enige reden dat prestatiebeloning nog zo hardnekkig blijft bestaan, is omdat managers denken dat het lekker makkelijk is. Hij stelt liever targets met een bonus in het vooruitzicht, dan dat hij echte tijd en aandacht schenkt aan zijn medewerkers. Dat stelt beloningsexpert Kilian Wawoe in zijn gloednieuwe boek Het Nieuwe Belonen. Hij kan het weten, want hij werkte jarenlang in het hol van de leeuw als bonusverdeler bij ABNAMRO.
Het nieuwe belonen
Als een prestatiebonus niet effectief is, wat dan? Effectiever is een nieuwe, andere wijze van variabele beloning, niet op basis van grotendeels door toeval bepaalde individuele prestaties, maar op basis van resultaten. Het nieuwe belonen bestaat uit vier pijlers:
1) Belonen op basis van HR-analytics, het koppelen van data van personeel en bedrijfsresultaten;
2) Medewerkers niet meer beoordelen op basis van een scorelijst, maar alleen op één criterium: voldoet wel of niet;
3) Praat doorlopend met je werknemer, creëer een nieuwe performance management cyclus met veel aandacht voor coaching, competentieontwikkeling, feedback en doorlopende goal setting;
4) Een eerlijke variabele beloning in de vorm van een winstdeling, in combinatie met een teambeloning en een zogenaamde pro-sociale bonus: een bonus die door collega’s is aangedragen bij uitzonderlijke performance.