In het cao-overleg ligt de nadruk steeds meer op de korte termijn en is er minder aandacht voor langetermijnafspraken. De nadruk van de vakbonden op het maken van loonafspraken zet investeringen onder druk. En dit gaat ook ten koste van investeringen in medewerkers. ‘Vooral het gebrek aan aandacht voor groei van de arbeidsproductiviteit zal op termijn ten koste gaan van de kracht van de economie’, schrijft werkgeversvereniging AWVN in haar eindevaluatie van het cao-jaar 2023. Deze is op 28 december is gepubliceerd met als titel ‘De lange termijn is zoek’.
Hoge loonafspraken
De hoge inflatie en de wens om de koopkracht van werknemers op het oorspronkelijke niveau te houden leidde vanaf begin 2022 tot een sterke focus van de vakbonden op loonsverhogingen. Voeg hier het aanhoudende personeelstekort aan toe, en je begrijpt waarom er zoveel arbeidsvoorwaardenonderhandelingen waren, met historisch hoge loonafspraken als gevolg.
De gemiddelde collectieve loongroei is met 7,1% in zekere zin los komen te staan van de economische situatie binnen veel bedrijven en sectoren. Dit is volgens werkgevers niet houdbaar. Vanwege de huidige economische onzekerheid, vergrijzing en verduurzaming komen er grote uitdagingen op de huidige krappe arbeidsmarkt af. Ondertussen staat de groei van de arbeidsproductiviteit stil en blijven investeringen in inzetbaarheid achter.
Omdat de cao-afspraken sterk werden beïnvloed door economische onzekerheid, was dit vooral zichtbaar in de kortere gemiddelde looptijd van nieuwe cao’s. Omdat cao-partijen niet wisten wat ze konden verwachten, kozen ze vaker voor een relatief kort contract. De gemiddelde afgesproken looptijd liep terug van 22 maanden in cao’s die vorig jaar oktober werden afgesloten naar 14 tot 17 maanden in de afgesloten cao’s over heel 2023.
Slimmer werken
Om de welvaart op peil te houden en loonkosten te kunnen dragen, moeten cao-partijen de toename van de lonen koppelen aan de bedrijfseconomische situatie en de vooruitzichten in de sector. Dat is de mening van werkgeversorganisaties AWVN, VNO-NCW en MKB-Nederland. Verder moet de (arbeids)productiviteit een boost krijgen door het werk slimmer te organiseren, te focussen op duurzame inzetbaarheid en beter gebruik te maken van nieuwe technologie. Dat zal de loongroei in de toekomst vergroten. AWVN adviseert werkgevers en vakbonden om per bedrijf of bedrijfstak samen in kaart brengen waar een sector of bedrijf in de toekomst heengaat en samen te bepalen welk arbeidsvoorwaardenbeleid daar het beste bij passen.
Cursus Werving en onboarding De krapte op de arbeidsmarkt treft steeds meer beroepsgroepen. En dat personeelstekort zal de komende jaren door de vergrijzing en langdurige effecten van Covid-19 alleen maar toenemen.Wilt u meer inzicht krijgen in de huidige arbeidsmarkt en begrijpen hoe u hier het beste op in kan spelen? Volg de cursus werving en onboarding.